TÌM HIỂU TRÁI PHIẾU MỸ

Trước về lý thuyết thì cụm từ "trái phiếu" thì đếm ra không hết và đủ loại, tuy nhiên cơ bản "trái phiếu" bài viết giới thiệu này của Clifford W. Smith - Giáo sư Tài chính, và Giáo sư Quản trị Kinh doanh tại nhiều trường đại học hàng đầu của Mỹ, với văn bằng Tiến sĩ Kinh tế của Đại học Bắc Carolina ở Chapel Hill (năm 1975). Năm 1977 làm việc cho SEC. Giáo sư Smith từng làm giáo sư thỉnh giảng tại các trường đại học như: Đại học Chicago; City University Business School, London; Đại học George Mason; Goizueta Business School, Emory; Đại học Georgia,...Xem bài viết ở đây của Smith: www.econlib.org/library/Enc/Bonds.html, trong phần tô màu xanh có tất cả các lý thuyết kinh tế, tài chính do các giáo sư của các trường đại học Mỹ trình bày. Về chứng khoán có Giáo sư Jeremy J. Siegel - là Giáo sư Tài chính tại Đại học Wharton (Pennsylvania). Link: www.econlib.org/library/Enc/StockMarket.html

Tất nhiên độc giả khi nghiên cứu về trái phiếu, chẳng hạn trái phiếu kho bạc, chẳng hạn trái phiếu kho bạc 10-năm, thì cần nghiên cứu thêm về lý thuyết "đường cong lợi suất", hay "đường cong lợi suất Kho bạc", và "đường cong lợi suất ngược",... Hãy nhớ rằng, đối với loại trái phiếu kho bạc, chẳng hạn 10-năm, trái phiếu này ban đầu được bán tại cuộc đấu giá do Sở Tài chính.

Trái phiếu Kho bạc Mỹ được giới đầu tư tin dùng, vì nó cực kỳ an toàn. Ta thận trọng, giá trái phiếu và năng suất thay đổi mỗi ngày, đó là bởi vì chẳng có nhà đầu tư nào giữ nó cho cả thời hạn đáo hạn. Chính vì thế, nó được bán lại trên thị trường mở. Vì vậy, nếu bạn nghe thấy rằng trái phiếu giảm giá, có nghĩa là nhu cầu đối với trái phiếu thấp. Vì thế sản lượng phải tăng để bù đắp cho nhu cầu thấp hơn của nó.

Nói gọn lại, ta tưởng tượng giá trái phiếu và lãi suất (lợi suất) nó giống như cái cân cổ điển, đó là khi ta nghe giá trái phiếu đi lên (tăng lên) thì lợi suất trái phiếu đi xuống, hoặc ngượi lại khi ta nghe lợi suất trái phiếu đi lên, giá trái phiếu đi xuống.

Về trái phiếu ta định nghĩa ngắn gọn như sau: "Trái phiếu là các khoản vay cho các tổ chức lớn. Nó bao gồm các tập đoàn công ty, các tỉnh thành phố, và các chính phủ của các quốc gia. Vì vốn vay lớn nên đòi hỏi họ phải vay tiền từ nhiều nguồn của thị trường,...".

Về khí cụ đầu tư trái phiếu TIPS. Trước đây tôi đã có giải thích về khí cụ đầu tư phân tích hình thức công trái phiếu của chính phủ Mỹ được bảo vệ tránh khỏi lạm phát, gọi tắt là TIPS (Treasury inflation-protected securities). Thực tế, đây là khí cụ đầu tư rất an toàn để chống lạm phát, TIPS - nó chủ yếu là dành cho những người đầu tư vào đó thường là người già hay những người đã về hưu. Hình thức đầu tư này không có lời nhiều, nhưng nó khá an toàn, đó là bởi vì những người đầu tư vào loại trái phiếu TIPS này họ sẽ không bị thiệt hại khi tỷ lê lạm phát tại Mỹ tăng cao.

Lý do là vì chính phủ Mỹ họ "cam kết bằng giấy trắng mực đen" là sẽ trả mức lãi suất theo kịp với đà lạm phát tăng lên. Về việc tính toán lời lãi qua việc đầu tư vào TIPS , thực chất những người đầu tư vào trái phiếu TIPS nó được tính giá trên một cơ sở hàng ngày dựa trên kỳ vọng của tỷ lệ lạm phát trong tương lai, và giá trị đầu tư cũng bị ảnh hưởng bởi những thay đổi về lãi suất. Có nghĩa là những người sở hữu trái phiếu TIPS này, họ sẽ được đảm bảo nhận được mức điều chỉnh lãi suất theo đà tăng/giảm của lạm phát khi trái phiếu đáo hạn.

Hãy thận trọng, nếu như xảy ra tình trạng giảm phát thì người đầu tư sở hữu những trái phiếu TIPS đó sẽ không có lời, tuy nhiên ít ra họ cũng không bị lỗ vốn vì giảm phát, tức là dù lạm phát/giảm phát xẩy ra họ cũng ít bị thiệt thòi hơn. Ngoài ra ta còn có thể đầu tư vào trái phiếu TIPS này qua khí cụ các quỹ hỗ tương (mutual funds).

Hãy nhớ rằng, việc đầu tư vào trái phiếu TIPS, và việc đầu tư vào quỹ tương hỗ bằng hình thức TIPS, nó có sự khác biệt là rất lớn. Đó là bởi vì nếu nhà đầu tư nếu muốn rút tiền thì họ phải chấp nhận mức giá hiện tại đang giao dịch, cụ thể họ có thể có lời hay gặp rủi ro khi giá có thể cao hơn hoặc thấp hơn số tiền đầu tư ban đầu mà nhà đầu tư bỏ ra,...

Kết luận sau cùng của tôi thận trọng là đối với VN thì tỷ lệ lạm phát thường rất cao, công chi phí đồng tiền hay mất giá thì rất tốn kém để nhà phát hành trái phiếu này trả chi phí cho nhà đầu tư nên nó không thích hợp cho khí cụ đầu tư kiểu này. Đó là bởi vì khi phát hành trái phiếu TIPS kiểu này nếu chính phủ VN không ghi trong danh mục nợ công thì đúng là trò bịp bợm rất lớn là tạo ra nợ lớn nhưng vẫn ghi nợ công thấp thì đúng là trò hài, nó rất khó qua được mắt các nhà phân tích tài chính giàu kinh nghiệm Wall Street.